Uszkodzenie łąkotek stawu kolanowego

Łąkotki są niezmiernie ważne dla zachowania dobrego stanu i czynności kolana. Większość spełnianych przez nie funkcji ma związek z ochroną głębiej leżącej chrząstki stawowej:
Przez zmniejszenie obszaru efektywnego kontaktu pomiędzy kością udową a kością piszczelową łąkotki redukują wywierany na chrząstkę stawową nacisk.
Łąkotki przenoszą centralną siłę uciskową na obwód, co dodatkowo zmniejsza ciśnienie kontaktowe na chrząstkę stawową
Połowa działającej na kolano siły uciskowej jest przenoszona przez łąkotki, gdy kolano jest w pełnym wyproście, a odsetek ten zwiększa się o 85%, gdy kolano jest zgięte do 90 stopni.

Urazy łąkotek stawu kolanowego

Uszkodzenia łąkotek występują wówczas gdy siły ścinające działające w obrębie stawu kolanowego, znajdującego się w zgięciu i kompresji przy zrotowane kości udowej, przewyższają wytrzymałość tkanki kolagenowej łąkotki. Przyczep przyśrodkowej łąkotki do przyśrodkowej części torebki stawowej warunkuję jej małą mobilność, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia jej urazu, podczas gdy ruchomość łąkotki bocznej jest większa. Do niewielkich urazów łąkotek może dojść nawet przy wystąpieniu stosunkowo lekkiego urazu, co jest często następstwem występujących wcześniej zmian degeneracyjnych w obrębie łąkotek. Najczęściej powstający uraz łąkotki jest wynikiem skręcenia stawu kolanowego w momencie, gdy stopa została zablokowana na ziemi.

Objawy uszkodzenia łąkotek

Stopień nasilenia bólu związany z wystąpieniem urazu jest bardzo zróżnicowany. Niektórzy pacjenci opisują, że w czasie urazu mieli odczucie rozrywania w stawie. Niewielkie urazy łąkotek mogą nie powodować wystąpienia objawów bezpośrednio po urazie. Ból czy obrzęk mogą pojawiać się dopiero po 24 godzinach od wystąpienia uszkodzenia. Pacjenci z poważniejszymi uszkodzeniami będą zgłaszać bardziej nasilone objawy. W takich przypadkach ból i znaczne ograniczenie ruchomości często pojawiają się zaraz po urazie. Przejściowe blokowanie się stawu może być wynikiem uwięźnięcia fragmentu rozerwanej łąkotki między powierzchniami stawowymi. Czasami dochodzi do samoistnego odblokowania się takiego uszkodzenia, któremu towarzyszy charakterystyczny przeskok w stawie kolanowym. Do charakterystycznych objawów urazu łąkotki należą:

• wrażliwość uciskowa w linii szpary stawowej kolana,
• obrzęk,
• ból przy zginaniu kolana, przysiadach,
• ograniczony zakres ruchu kolana.

Często uszkodzenie łąkotki (zwłaszcza przyśrodkowej) występuję wraz z uszkodzeniem lub zerwaniem więzadła krzyżowego przedniego (ACL).

Rehabilitacja po leczeniu chirurgicznym łąkotki

Rehabilitacja powinna zostać rozpoczęta jeszcze przed operacją. W tym okresie istotne jest:

• zmniejszenie bólu i obrzęku,
• utrzymanie siły mięśnia czworogłowego, zginaczy stawu kolanowego, mięśni odwodzicieli oraz prostowników stawu biodrowego,
• wyjaśnienie na czym będzie polegał zabieg operacyjny i program rehabilitacji po operacji.

Dokładny plan rehabilitacji zależy od rozległości i typu urazu oraz od wykonanego zabiegu operacyjnego. Częściowe usunięcie łąkotki wykonane podczas artroskopii rokuje pomyślnie i umożliwia szybki powrót do pełnej sprawności. W przypadku bardziej skomplikowanego urazu, a zwłaszcza urazu łąkotki bocznej, proces usprawniania jest o wiele dłuższy. Dodatkowo współistniejące urazy, takie jak uraz chrząstki stawowej, naderwanie lub zerwanie więzadła krzyżowego przedniego (ACL), więzadła pobocznego przyśrodkowego (MCL) również wydłużają czas trwania fizjoterapii. Wśród elementów rehabilitacji po częściowej meniscektomii metodą artroskopową wyróżnia się:

• kontrolę bólu i wysięku,
• odzyskanie pełnego i bezbolesnego czynnego zakresu ruchomości,
• stopniowe obciążanie chorej kończyny,
• stopniowe wzmacnianie kończyny w dostępnym bezbolesnym zakresie ruchomości,
• ćwiczenia równowagi, propriocepcji oraz ćwiczenia koordynacyjne o narastającym stopniu trudności,
• powrót do poprzedniego stanu funkcjonalności.

Podczas całego programu usprawniania pacjenta po zabiegu usunięcia łąkotki niezbędna jest ścisła obserwacja efektów terapii, gdyż pozostała jej część oraz chrząstka stawowa wolno adaptują się do coraz to większego obciążania kończyny. Fizjoterapeuta prowadzący rehabilitację dokonuję stałej oceny stanu funkcjonalnego pacjenta w trakcie stosowanego protokołu rehabilitacyjnego.

Zachowawcze (nieoperacyjne) leczenie urazów łąkotki

Niewielkie urazy łąkotki leczone metodami zachowawczymi rokują pomyślnie. Zasady postępowania są takie same jak w przypadku częściowego usunięcia łąkotki, jednak tempo leczenia może zostać zmodyfikowane, adekwatnie do zmian objawów klinicznych.
Zakończenie prowadzonej fizjoterapii powinno nastąpić po uzyskaniu poniższych kryteriów:

• brak wysięku w stawie,
• pełny, bezbolesny zakres ruchomości,
• prawidłowa praca mięśnia czworogłowego uda oraz mięśni kulszowo-goleniowych,
• prawidłowa praca mięśni rotatorów zewnętrznych stawu biodrowego,
• odpowiednia propriocepcja,
• możliwość bezproblemowego wykonania ćwiczeń funkcjonalnych,
• w późniejszym etapie brak objawów ze strony kolana po wykonywanym treningu.