Choroba Osgood–Schlattera – Jałowa martwica kości piszczelowej

Choroba Osgood – Schlattera to zespół chorobowy należący do grupy jałowych martwic i dotyczy rejonu guzowatości kości piszczelowej. Choroba Osgood – Schlattera pojawia się u nastolatków w okresie szybkiego wzrostu i ma również związek ze zmianami zachodzącymi w budowie ścięgna w tym okresie życia. Jest to częste schorzenie wśród dziewcząt w wieku 10 – 12 lat i chłopców w wieku 13 – 15 lat (jednak przedział wiekowy może być dość zróżnicowany), które wywołuję nadmierna trakcja (pociąganie) wywierana przez mocne ścięgno rzepki na miękką nasadę guzowatości kości piszczelowej. Wielokrotne napinanie mięśnia czworogłowego uda może początkowo spowodować osłabienie guzowatości kości piszczelowej, a w późniejszym czasie częściowe złamanie awulsyjne formującego się wtórnego jądra kostnienia.

Do podrażnienia dochodzi najczęściej wśród dzieci aktywnych fizycznie. Występowanie Choroby Osgood – Schlattera kojarzone jest z intensywnym uprawianiem aktywności sportowej polegającej przede wszystkim na bieganiu oraz skokach. Do przykładowych dyscyplin predysponujących do powstania omawianej jednostki chorobowej można zaliczyć piłkę nożną, koszykówkę oraz konkurencję gimnastyczne. Dolegliwości bólowe zwykle nasilają się podczas uprawiania czynności sportowych. Od stopnie nasilenia objawów będzie zależeć czy pacjent może uprawiać sport czy też będzie to stanowić przeciwskazanie. U dzieci z łagodnym przebiegiem choroby należy jedynie ograniczyć wykonywanie aktywności, które obciążają kolana. U niektórych dzieci wskazana może być modyfikacja programu treningowego.

Badanie kliniczne ujawnia znaczną tkliwość w rejonie guzowatości kości piszczelowej. Innym często występującym objawem jest sztywność okolicznych tkanek, zwłaszcza mięśnia czworogłowego uda. Może wystąpić lokalny obrzęk i zaczerwienienie tkanek w rejonie guzowatości piszczeli. Ponadto nadmierna pronacja w stawie skokowym dolnym może stanowić czynnik predysponujący do powstania choroby Osgood – Schlattera.  
Diagnostyka choroby Osgood – Schlattera zazwyczaj bazuje na wywiadzie i badaniu klinicznym. Nie zawsze konieczne jest wykonanie zdjęcia RTG. W przypadku bardzo silnych dolegliwości bólowych przedniej strony stawu kolanowego, połączonych z masywnym obrzękiem, konieczne jest przeprowadzenie badania RTG, USG lub MRI.




Rehabilitacja choroby Osgood - Schlattera

Leczenie zachowawcze bazuje na założeniu, że dysfunkcja ta z czasem ustępuję samoistnie. Objawy bólowe mijają zazwyczaj w momencie ponownego połączenia się fragmentów kostnych w rejonie guzowatości piszczeli. Do długotrwałych skutków choroby można zaliczyć pogrubienie i uwydatnienie guzowatości piszczelowej. Bardzo ważne aby zarówno młode osoby, jak i ich rodzice poznali naturę choroby Osgood – Schlattera, ponieważ dolegliwości mogą występować w okresie do dwóch lat.
Proces rehabilitacji obejmuję modyfikację aktywności fizycznej. Nie ma bezpośrednich dowodów na to, że odpoczynek przyspiesza regenerację, jednak na pewno ograniczenie intensywności treningów zmniejsza dolegliwości bólowe. Do powstania dolegliwości bólowych często przyczynia się nadmierne napięcie mięśnia czworogłowego uda, dlatego rehabilitacja choroby Osgood – Schlattera polega na rozciąganiu mięśnia oraz terapii tkanek miękkich mięśnia czworogłowego uda. Program wzmacniający mięśnie czworogłowe może być wprowadzony dopiero w momencie ustąpienia bólu. Leczenie objawowe polega na stosowaniu krioterapii, pola magnetycznego, laseroterapii lub w niektórych przypadkach fali uderzeniowej.
Nie można zapomnieć również o konieczności skorygowania wszystkich ewentualnych nieprawidłowości biomechanicznych, do których należy nadmierna pronacja w stawie skokowym dolnym, koślawe lub szpotawe ustawienie stawów kolanowych, które mogą przyczyniać się do podrażnienia ścięgna mięśnia czworogłowego uda. W przypadku choroby Osgood – Schlattera zazwyczaj nie ma konieczności wykonywania iniekcji sterydowych czy przeprowadzenia interwencji chirurgicznej.