Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego (PCL)

Więzadło krzyżowe tylne (łac. ligamentum cruciatum posterius) jest wewnątrzstawowym więzadłem stawu kolanowego. Więzadło to działa jako podstawowy ogranicznik tylnej translacji (tylnego przesunięcia) kości piszczelowej i wtórny ogranicznik rotacji zewnętrznej. Więzadło to składa się z dwóch czynnościowych pęczków: większego pęczka przednio-bocznego, który napina się przy zginaniu kolana oraz mniejszego pęczka tylno-przyśrodkowego, napinającego się przy wyproście kolana.

Przerwanie więzadła krzyżowego tylnego (PCL) jest zwykle następstwem bezpośredniego uderzenia w proksymalny koniec kości piszczelowej, upadku na kolano ze stopą ustawioną w zgięciu podeszwowym lub przeprostu kolana. Zwykle więzadło krzyżowe tylne (PCL) zawodzi w połowie swej długości, choć zdarzają się przypadki oderwania miejsca przyczepu PCL na kości udowej lub piszczelowej. Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego (PCL) może być ograniczone jedynie do PCL lub połączone z licznymi uszkodzeniami innych więzadeł lub uszkodzeniem łąkotek. Uszkodzenia izolowane występują najczęściej u sportowców, a uszkodzenia mieszane są zwykle następstwem cięższym urazów.
Uszkodzenie więzadła krzyżowego tylnego (PCL) powoduje zmiany w kinematyce kolana. Wykazano, że po przecięciu PLC dochodzi do zmian w nacisku kontaktowym zarówno w przedziale rzepkowo-udowym jak i piszczelowo-udowym. Taka zmiana prawidłowej kinematyki może wyjaśniać tendencję do rozwoju zmian zwyrodnieniowych w wymienionych wyżej przedziałach, jaką obserwuje się po uszkodzeniu PCL.

Rehabilitacja po uszkodzeniu więzadła krzyżowego tylnego (PCL)
Fizjoterapia PCL jest bardziej zachowawcza niż po uszkodzeniu więzadła krzyżowego przedniego (ACL). Zakres uszkodzenia PCL powinien również dyktować stopień zaawansowania fizjoterapii. Poszerzenie zakresu rehabilitacji może przebiegać szybciej w uszkodzeniach typu I i II, natomiast tempo rehabilitacji po uszkodzeniach stopnia III powinno być wolniejsze. Po rekonstrukcji więzadła krzyżowego tylnego (PCL) ma zastosowanie inny program postępowania fizjoterapeutycznego, który jest bardziej zachowawczy niż po rekonstrukcji ACL.
 

Leczenie zachowawcze PCL (leczenie nieoperacyjne)

W uszkodzeniach stopnia I i II można prowadzić fizjoterapię dość szybko, stosując minimalne unieruchomienie, wcześnie przystępując do wzmacniania i w wielu przypadkach zezwalając na powrót do aktywności nawet po 3-4 tygodniach. Końcowy wynik po uszkodzeniach stopnia III jest trudniejszy do przewidzenia. Ogólnie w uszkodzeniu III stopnia zaleca się postępowanie bardziej zachowawcze, polegające na częściowym unieruchomieniu i prowadzeniu raczej biernych niż czynnych ruchach we wczesnej fazie gojenia.
Głównym powodem takiego postępowania jest to, że siła generowana w PCL podczas ćwiczeń jest znacznie większa niż wytwarzana w ACL, co może być jednym z czynników zwiększających tendencję przeszczepów PCL do rozciągania się po operacyjnej rekonstrukcji. W trakcie rehabilitacji po uszkodzeniu PCL , czy to po leczeniu operacyjnym, czy po rekonstrukcji, należy zachować ostrożność przy wszelkiego rodzaju czynnych ćwiczeniach w łańcuchu zamkniętym w każdym ROM. Prowadząc ćwiczenia należy je wykonywać w zakresie ROM, który ogranicza zginanie kolana do około 45 stopni lub mniej, by uniknąć generowania w PCL większych sił. Ćwiczenia wyprostu w zamkniętym łańcuchu kinematycznym jest stosunkowo bezpieczne.
 

Rehabilitacja, fizjoterapia po rekonstrukcji PCL (leczenie operacyjne)

Plan rehabilitacji po rekonstrukcji PCL powinien być bardziej zachowawczy niż po rekonstrukcji ACL, gównie ze względu na większe siły ścinające, jakie mogą być generowane w więzadle podczas aktywności. W celu uniknięcia wiotkości najważniejsze jest zapobieganie opadaniu podudzia ku tyłowi, poprzez aktywację mięśnia czworogłowego uda. W dalszej kolejności postępowanie fizjoterapeutyczne nakierowane jest na odtworzenie ruchomości oraz siły mięśniowej. Ważnym elementem rehabilitacji PCL jest wprowadzenie ćwiczeń stabilizacji centralnej, równoważnych oraz propriocepcji. Bardzo dobre efekty uzyskuje się dzięki wprowadzeniu technik terapii manualnej takich jak mięśniowo-powięziowe rozluźnianie, masaż powięziowy, uwalnianie przegród międzymięśniowych i pracę na punktach spustowych w mięśniach.