Uszkodzenia obrąbka stawu barkowego

Obrąbek stawowy to pierścień zbudowany z tkanki włóknistej przyczepiający się do brzegu panewki. Obrąbek stawu barkowego zwiększa rozmiar i głębokość jamy stawowej, poprawiając stabilność stawu ramienno-łopatkowego. Wielkość i kształt obrąbka mogą być dość zróżnicowane. Obrąbek zwykle przyczepia się w sposób ciągły do panewki łopatki i łączy bezpośrednio z powierzchnią stawową. Obrąbek stanowi główne miejsce przyczepu torebki stawowej i więzadeł obrąbkowo-ramiennych. W rejonie górnej części obrąbka przyczepia się głowa długa mięśnia dwugłowego ramienia.
Uszkodzenia obrąbka można podzielić na górne przednio-tylne (z ang. superior labrum anterior to posteriori – SLAP) i uszkodzenia inne niż SLAP. Istnieje również inny podział, który klasyfikuje uszkodzenia na stabilne i niestabilne. W uszkodzeniach innych niż typu SLAP wyróżnia się zmiany zwyrodnieniowe oraz uszkodzenia częściowe lub pionowe, dodatkowo występują zaburzenia niestabilne jak uszkodzenia typu Bankarta.

Uszkodzenie obrąbka – typu SLAP
Uszkodzenia obrąbka typu SLAP to przerwanie obrąbka przebiegające od przedniej części ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia do części tylnej tego ścięgna. Wyróżnia się cztery typy uszkodzeń obrąbka typu SLAP:

• Typ 1 – przyczep obrąbka do panewki stawowej jest nie uszkodzony ale można zaobserwować jego wystrzępienie i zmiany zwyrodnieniowe.
• Typ 2 – uszkodzenia przejawiają się jako oderwanie górnej części obrąbka od brzegu panewki i  ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia.
• Typ 3 – fragment górnej części obrąbka ulega oderwaniu i przemieszczeniu w kierunku stawu, jednak nie stwierdza się uszkodzenia ścięgna i jego przyczepu obrąbkowego do brzegu panewki.
• Typ 4 – przerwanie górnej części obrąbka, które dochodzi do ścięgna, a jego część jest przesunięta w kierunku stawu razem z górną częścią obrąbka.

Niestabilne uszkodzenia obrąbka typu SLAP (typ 2 i 4) należy leczyć artroskopowo poprzez ponowne przyczepienie obrąbka do panewki. W stabilnych uszkodzeniach obrąbka typu SLAP (typ 1 i 3) oraz stabilnych uszkodzeniach obrąbka innych niż SLAP wystarcza artroskopowe oczyszczenie pozwalające na wyeliminowaniu mechanicznego przeciążenia. Niestabilne uszkodzenia obrąbka inne niż SLAP, jak np. uszkodzenia Bankarta, należy artroskopowo stabilizować.

Uszkodzenie obrąbka – typu Bankarta
Uszkodzenie typu Bankarta to uszkodzenie przyczepu obrąbka w rejonie przedniej części panewki. Do uszkodzenia tego typu dochodzi najczęściej na skutek przedniego zwichnięcia stawu barkowego. Na skutek zwichnięcia może dojść również do kostnego uszkodzenia Bankarta, czyli złamania przedniego brzegu panewki.

Przyczyny uszkodzeń
Najczęstszymi przyczynami uszkodzenia górnej części obrąbka są powtarzające się czynności ponad głową lub nadmierna trakcja skierowana w kierunku dolnym (np. noszenie lub opuszczanie, łapanie ciężkich przedmiotów). Inną przyczyną uszkodzenia obrąbka stawowego stawu barkowego jest uraz.

Objawy
Objawem uszkodzeni obrąbka jest ból w rejonie stawu barkowego, zaostrzający się pod wpływem ruchów ponad głową i za tułowiem. Czasami są słyszalne trzaski lub chrupnięcia. W trakcie badania pacjenta może pojawić się zwiększona tkliwość w obrębie przedniej części stawu oraz ból w trakcie oporowania skurczu mięśnia dwugłowego ramienia.

Leczenie
W większości przypadków zachowawcze leczenie uszkodzeń obrąbka stawowego nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dlatego wskazane jest leczenie operacyjne, po którym niezbędna jest prawidłowo przeprowadzona fizjoterapia i rehabilitacja. Uszkodzenia obrąbka występują dość często w połączeniu z niestabilnością stawu ramiennego, dlatego w postępowaniu fizjoterapeutycznym należy również wprowadzić odpowiedni trening stabilizacji i propriocepcji stawu barkowego.