Tendinopatia stożka rotatorów i przeciążenie ścięgien

Tendinopatie to grupa schorzeń odnosząca się do ścięgien mięśni. W przypadku barku chodzi tu o ścięgna mięśni stożka rotatorów: nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, podłopatkowy i obły mniejszy. Tendinopatie można ogólnie podzielić na zapalenia ścięgien (tendinitis), które powstają najczęściej w wyniku urazu oraz na zwyrodnienie ścięgna (tendinosis).

Zapalenie ścięgna (tendinitis)
Zapalenie ścięgna (tendinitis) ma nagły początek związany przeważnie z urazem. Czasem jednak może być symptomem choroby układowej. Należy o tym pamiętać zwłaszcza w kontekście obustronnych zapaleń. Typowo jednak związane jest z nagłym naciągnięciem lub częściowym uszkodzeniem ścięgna. Pacjent ma trudność z wykonaniem czynności aktywujących dane ścięgno. W przypadku barku ból zlokalizowany jest w okolicy mięśnia naramiennego, ale z czasem może zacząć przenosić się w dół do ramienia, przedramienia. Ból w zależności od rozległości zapalenia może być odczuwany przy ruchach, jak i w spoczynku. Jeśli uraz jest niewielki (naciągnięcie) to dolegliwość ma tendencję do szybkiego ustępowania. Jeśli ból jest obecny w nocy i w spoczynku warto początkowo wspomóc się farmakoterapią. Niewątpliwie wskazane jest też odciążenie kończyny.

Zwyrodnienie ścięgna (tendinosis)
Zwyrodnienie ścięgna (tendinosis) jest formą zmian zwyrodnieniowych i ma nieco inny charakter niż zapalenie. Często jest objawem istniejącej już wcześniej patologii (konflikt podbarkowy, dyskinezja łopatkowo-klatkowa, nadruchomość, decentrowanie głowy kości ramiennej). Każda z nich doprowadza do długotrwałych przeciążeń ścięgien i w konsekwencji do procesu degeneracyjnego ścięgna. Objawem tendinozy jest również ból.

Przeciążenie i entezopatia ścięgien
Przeciążenie ścięgien mięśni pierścienia rotatorów to dość częsta przyczyna występowania dolegliwości bólowych stawu barkowego oraz zespołu uwięźnięcia. Pod wpływem mikrourazów ścięgna stożka rotatorów obrzękają i zwiększają liczbę komórek, w których dochodzi do zaburzenia układu macierzy kolagenowej, w efekcie czego ścięgna stają się słabsze i mniej odporne na obciążenia.
Leczenie zachowawcze w postaci fizjoterapii i rehabilitacji dysfunkcji mięśni pierścienia rotatorów polega na korekcji istniejących nieprawidłowości, które przyczyniły się do powstania przeciążeń. Zalicza się do nich niestabilność stawu ramienno-łopatkowego, osłabienie mięśni, zaburzoną koordynację pracy mięśni, nadmierne napięcie tkanek miękkich, zaburzenie rytmu ramienno-łopatkowego oraz błędy treningowe.

Zaburzenie rytmu ramienno-łopatkowego może prowadzić do dysfunkcji ścięgien mięśni stożka rotatorów i z tego względu należy wykryć i zlikwidować powyższe zaburzenie. Zmniejszenie siły mięśni pierścienia rotatorów lub brak równowagi pomiędzy mięśniami wykonującymi rotację wewnętrzną i zewnętrzną stawu ramiennego może również powodować patologię ścięgien mięśni stożka rotatorów. Terapia polega na odpowiednim wzmacnianiu siły rotatorów zewnętrznych, gdyż zwykle to one są słabsze niż mięśnie rotujące do wewnątrz. Jedną z częstszych przyczyn dysfunkcji ścięgien mięśni rotatorów jest ich niestabilność. Należy ją brać pod uwagę u każdego pacjenta cierpiącego z powodu objawów typowych dla przeciążeń ścięgien pierścienia rotatorów. W przypadku nierozpoznania istniejącej niestabilności, przeciążenie ścięgien będzie ulegało wznowieniu przy każdorazowym powrocie do aktywności. Napięcie i ogniskowe zgrubienie brzuśców mięśni stożka rotatorów może również stanowić czynnik predysponujący do dysfunkcji i przeciążeń ścięgien. Powyższe zmiany zmniejszają zdolność wydłużania i absorpcji sił przez kompleks mięśniowo-ścięgnisty. W wyniku zmniejszenia prawidłowego zakresu ruchomości i pogorszenia kontroli łopatki zmianie ulega biomechanika pracy obręczy barkowej. Z tego powodu należy skorygować wszelkie nieprawidłowości tkanek miękkich, wykryć i skorygować wszelkie zaburzenia w obrębie łańcucha biokinematycznego, a u osób uprawiających sport należy skorygować z trenerem błędy techniczne popełniane podczas rzutów, wymachów lub pływania. Należy również unikać przetrenowania, które osłabia procesy regeneracyjne organizmu.